शनिवार, १५ ऑगस्ट, २०२०

पुन्हा नव्याने. ... दीप लावू सकारात्मकतेचा

यारिया साहित्य  कला समुह
उपक्रम
दशपदी काव्य
विषय -- पुन्हा  नव्याने

 स्वदेशीचा लावुया नारा देश होण्या आत्म निर्भर
 पुन्हा  नव्याने वाहुद्या झरे, स्वावलंबनाचे देशभर

मशाल देऊ तेजाळून ,देशाच्या प्रगतीला तारक
वाचवू मुलीला भृण हत्येचे, न करिता पातक

नसे कोप  निसर्गाचा ,पर्यावरण जतनाची मशाल
करुनी वृक्षा रोपण , वाढवूया निसर्गाची  ढाल

 विश्व शांतीची  मशाल, तेजाळू  द्या संस्कृती ची
नांदावी सुखशांती  जगात, अशाच  उदात्त  भावनेची

 विसरूनी जातीभेद ,समजून  घेऊ नव्याने समतेला
संतानी  पसायदानातून  , दिलेला मंत्र  देऊ  जगताला

वैशाली वर्तकस्पर्धेसाठी

स्वप्नगंध साहित्य समूह आयोजित स्पर्धा 
दिवाळी विशेष स्पर्धा क्रमांक 3
 स्पर्धा विषय..एक सकारात्मक दिवा
 शीर्षक ..  *नव चेतना*

दिवा  दूर करीतो तिमीर 
 दावितो नवी आशा  जीवाला 
 प्रतिक असे  सकारात्मकतेचा
 दिवाळीत तेजाळू दिपकाला.          1

 स्वदेशीचा लावुया दीप.
देश   करण्या आत्म निर्भर
 पुन्हा  नव्याने वाहु द्या वारे
 स्वावलंबी  होईल देश भराभर.       2

 तेजाळून देऊ मशाल
देशाच्या प्रगतीला तारक
वाचवून  मुलगी, भृण हत्येचे  
कधी  न करिता पातक.        3

दिवा लावू विश्व शांतीचा 
तेजाळूया समई संस्कृतीची
नांददल सुखशांती  जगात
विशाल उदात्त  भावनेची.   4

 विसरूनी  जाता जातीभेद ,
समजून घेऊ नव्याने समतेला,
ज्ञानेश्वरांच्या पसायदानाचा, 
दिलेला मंत्र  देऊ  जगताला.      5

वैशाली वर्तक
अहमदाबाद

शुक्रवार, १४ ऑगस्ट, २०२०

चाराक्षरी चतुर्भुज

प्रणू चाराक्षरी साहित्य  समूह आयोजित 
सप्तरंगी महास्पर्धा
फेरी क्रमांक 3
विषय--चतुर्भुज



चार हात 
असे ज्याला
चतुर्भुज
वदे त्याला           1

चार कोन 
चार भुज
वदतात
चतुर्भुज          2

दोन जीव
चार हात
जीवनात
मिळे साथ         3

गणेशास
चार हात
चतुर्भुज 
म्हणतात         4

चतुर्भुज 
येता घरी
मोद होई 
क्षणभरी         5

एक भुजे
लाडू असे
तीक्ष्ण दृष्टी
पहातसे          6

लग्न होता
कानी आला
चतुर्भुज
आता झाला      7


गुन्हा होता
चतुर्भुज
ऐकू येते
कुजबुज            8

होता लग्न
चतुर्भुज
मनी वाटे
मोद तुज         9


वैशाली वर्तक

चाराक्षरी पंचतत्व

प्रणू चाराक्षरी साहित्य  समूह आयोजित  
सप्तरंगी  महास्पर्धा
फेरी क्रमांक 4
पंच महा भूते


पंचतत्व 
एकत्रित 
असतात
सदोदित          1


भूमी एक
तत्व असे 
जिच्या वर 
सृष्टी  वसे          2

निर्मीलीस
तूच देवा
पंचभूते
आम्हा ठेवा          3

जल तत्व
अनमोल
जाणा सदा
त्याचे मोल          4


जला साठी 
दूर दृष्टी
तेव्हा दिसे 
रम्य सृष्टी           5

पंचतत्वे
असताती
देव रुप
 मानताती             6

सूर्य  चंद्र  
झळकती
सृष्टी  वर
प्रकाशती              6

जीवन ते
नसे शक्य
वायु विणा
ते अशक्य          7

पंच तत्व
मूळ भूते  
असे सारी 
महा भुते             8



वैशाली वर्तक

वेल नात्यांची

नशीब

                   नशीब                                             
असेल हरि तर देईल खाटल्यावरी
म्हणत निवांत विसंबतो नशिबावरी
पण नशीब -नशीब म्हणजे तरी काय ?
प्रयत्ना अंती मिळणारी यशाची खाण.

न करिता शिकस्त प्रयत्नांची
लाभते का कधी साथ नशीबाची?
परिश्रमाने घडवावे लागते नशीब,
मग मिळते शाबासकी, नशीबा-माथी.

कधी कोणास मिळते चिमूटभर
तर कोणास मिळते ओंजळभर
ते तर असते, संचित कर्म-फळ,
तयासाठी लागते गंगाजळी सत्कर्म.

म्हणती वृषभ रास असे नशीबवान,
चुकले का तयांना ,दुःखाचे पहाड.
देवत्व पावून पण, कृष्ण अन् राम
सुटली नाही दुःखाच्या नशीबाची पाठ.

नैसर्गिक आपत्तीत दगावतात माणसे
तर देवाच्या कृपेने तरली लहान अर्भके.
तिथे म्हणावा खेळ असे नशीबाचा
न करिता सायास जीव वाचण्याचा

घडायचे ते घडणार , ते नाही चूकणार
विश्वास हवा बाहूं वर, नको हस्तरेखांवर
अन् ठेवावी सदा दृढ श्रध्दा देवावर
मग नशीबाने होते कृपा-दृष्टी, आपणावर.
  
वैशाली वर्तक.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                 शब्दरजनी  साहित्य  समूह


विषय -- नशीब


नशीब  नशीब  म्हणजे काय

असेल हरि तर येईल खाटल्यावरी

म्हणत निवांत विसंबतो नशीबावरी

  नाही प्रयत्ना अंती मिळणारी यशाची खाण हाय


परिश्रमाने घडवावे लागते  नशीब

 तेव्हा लाभते  साथ नशिबाची

न करिता शिकस्त प्रयत्नांची 

मग  प्रयत्ने मिळते शाबासकी नशिबामाथी


कधी कोणास मिळते चिमूटभर

हे असते संचित कर्म फळ

तर कोणास मिळते ओंजळभर

नशिबी लागते गंगाजळी सत्कर्माचे बळ


विश्वास हवा बाहूबळावर  नको हस्त रेखावर

अन् ठेवावी सदा दृढ श्रध्दा  देवावर


वैशाली वर्तक                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                               

गुरुवार, १३ ऑगस्ट, २०२०

अष्टाक्षरी ओळकाव्य माझ्या मनाचे उन्हाळे

सिध्द  साहित्यिका समूह
उपक्रम अष्टाक्षरी
 **माझ्या  मनाचे उन्हाळे**

जरी मानिले जीवन
खेळ हा सुख दुःखाचा 
पण राहिला सदाची
ग्रीष्म हा सदाकाळचा

  नाही उरला ओलावा
  उसवले प्रेम धागे
  झाले नकोसे जीवन
 अर्थ हीन  जीणे मागे

    दिसण्यास  एकत्रित 
    लवलेश न प्रेमाचा
    ओढ नुरली मायेची
   अर्थ नसे जीवनाचा

आस धरेला मृगाची
तृष्णा ती जलधारांची
संपलेल्या ओलाव्यास
ध्यास जल वर्षावाची

अपेक्षांची झाली राख
नाही सुखाचे शिंपण
**माझ्या  मनाचे उन्हाळे**
निराशेचे  ते लिंपण

.........वैशाली वर्तक.

धुंद वारा

यारिया साहित्य  कला
आयोजित  काव्य लेखन उपक्रम
विषय- धुंद वारा

आला धुंद  गंधित वारा 
 हळुच स्पर्शे तन मनाला
गेले मन ही  वाहत तया संगे
आठवणीत त्या माहेराला
        फूललेली ती रातराणी
        गंध तिचा आला मनोमनी
       धुंद वा-याने जाग्या केल्या 
        बालपणीच्या त्या आठवणी
फिरले धुंद वा- याच्या-सवे
नदी काठच्या मंदिरात
ऐकले मंद स्वर एकतारीचे
सहज मन रमले भजनात
          धुंद वारा कानी कुजबुजला
           पहा  खेळ शशी तारिकांचा
           लुकलुकत हसती नभी चांदण्या
            वा-या संगे खेळ रमला रात्रीचा
सुखावून गेला क्षणभर
धुंद वारा माझ्या  मनाला
किती सुंदर  पहा निसर्ग 
देतो आनंद सा-या जगाला
............वैशाली वर्तक

श्रावणी छटा दशपदी (काव्य प्रकार)

काव्य स्पंदन राज्य स्तरीय समूह 02
काव्य प्रकार -- दशपदी
विषय -- श्रावण  छटा
          **ऋतू  हिरवा**
येता श्रावण वसुधा होई हिरवी गार
जलधारांनी रुप  जाहले बहरदार

श्रावणाची ही छटा  आवडे मना मनाला
सृजनता दिसे सृष्टी तून क्षणा क्षणाला

पानोपानी कळ्या डोकवी हसती लाजूनी
उमलूनी झाली  फुले, नव आशा घेऊनी 

सर्वत्र  दिसे एकची तो , वसुधेचा रंग
 रुप  तिचे पाहून ,आनंदात सारे दंग

छटा सृष्टीची ही,  वाटे भरावी नजरेत
कवी शब्दात ,चित्रकार साकारी कलेत

   वैशाली वर्तक

मंगळवार, ११ ऑगस्ट, २०२०

तुज नमो क्रांति वीरा

काव्य स्पंदन 02
*तुज नमो  क्रांति वीरा**
 अष्टाक्षरी  ओळ काव्य

ध्येय  स्वातंत्र्य प्राप्तीचे
मनी तयांच्या रुजले
जन जागृती करण्या
दिन रात्र  ते जगले

जिद्द  होती स्वातंत्र्याची
मिळवीन ते स्वातंत्र्य 
हक्क  दावी इंग्रजांना
घालविण्या पारतंत्र

त्याग देशभक्ती हीच 
कामे धरुनीया हाती
क्रांति वीर ते लढले
देत प्राणांची आहुती

समाजाची सुधारणा
याचा मार्ग  शिक्षणात
शाळा राष्ट्रीय  काढल्या
ज्ञान देण्यास जनात

दुर्लक्षित तो संसार
स्वातंत्र्याचा मनी ध्यास
तुज नमो क्रांति वीरा
जन्मभर एक आस

वैशाली वर्तक

सोमवार, १० ऑगस्ट, २०२०

कळी कळी बहरली

सिध्द साहित्यिका समुह आयोजित 
उपक्
ओळ काव्य- **कळी कळी बहरली**

जलधारा बरसता
वेली लता बहरल्या
पानो पानी दिसे कळ्या
लाजूनी सकाळी हसल्या

निसर्गाने  केली जादू
रिमझिम पडता पाणी
रोपे डौलती डवरूनी
वा-यासंगे गाती गाणी

तरारली हिरवी  पाने
 बूट्टे  लेवून रंगीत 
कळ्या पुष्पात फुलता
आसमंत झाला गंधीत

मोहक दिसे उधळण
बूट्टे हिरव्या साडी वर
भासे सजली वसुंधरा
भेटता  तिचा  प्रियकर

किमया वर्षा ऋतू ची
कळी कळी बहरली
फूल पाखरे भिरभिरत
फुलांशी कुजबुजली

वैशाली वर्तक

माझ्या गावाची पायवाट

उपक्रम
यारिया कला समुह आयोजित
माझ्या  गावाची पायवाट

माझे गाव आहे डोंगराच्या कुशीत. अगदी डोंगर  पायथ्याला .   डोंडर फार उंच  नाहीत 2/4 टेकड्या. वस्ती फार नाही
सर्व  घरे छोटी पण  टुमदार कौलारु. 
      बस मधून येत असता शहर सोडले व गावा चा रस्ता धरला की वेगळीच मौज वाटते. दोन्हीही  बाजूस झाडे तैनातीला उभी असल्या सारखी. मधेच  खळखळ वहाणारा ओढा. त्या ओढ्या वरचा तो लाकडी पूल . पावसाळ्यात तर ओढ्याला भरपूर पाणी.  त्यात मधून च मुले मनसोक्त पाण्यात डुंबत असतात.                             पुढे मग वळणाचा रस्ता. अजून डांबरी रस्त्या न झाल्याने  भरपूर धुळीचे लोट उडतात. त्या वळणावर आलो की आपोआप हात तोंड व डोळे धूळी पासून वाचण्यासाठी हात रुमाल  घेउन झाकण्या साठी जातोच. 
      पुढे  रस्ताच्या बाजुला हिरवी शेते .मका, गहू, ज्वारी ची शेते सिझन प्रमाण डौलत असतात .वा-याच्या झुळूकेवर हलणारी शेते. वा-या बरोबर शेतात हिरवी लाट यावी अशी मस्त हलतांना दिसतात. मधेच मोटेचे पाणी वहात जात असल्याने मंजुळ  पाण्याचा आवाज येतो. 
    पुढे  आंब्याची झाडे मधेच हिरवी गार दिसतात. अमराई तून जाताना ,  धनदाट नवराई मुळे गारवा जाणवतो. कोणी वनराईत दुपारचे जेवण करुन पहुडलेले असतात. पक्ष्यांची  गोड किलबील ऐकू येते. जवळ बांबूचे वन.  त्यातून वारे वाहीले की बाबूंच्या पानांची सळसळ ऐकू येते. 
   सर्व  निसर्गाचे दर्शन घेत .निसर्गाची अनुभुती घेत गावाच्या वेशी वर येतो रस्ता.
      तेथे छोटे देऊळ . ते पण नदीच्या तटावर.  नदीच्या तटावर बांधलेले देऊळ आले की घर आले समजायचे.नदीच्या  तीरावरचे देऊळ मांगल्याचे प्रतिक भासते. मग छोटी कौलारु घरे येतात.  डोंगर  जणु गावाच्या रक्षणास उभे आहेत  असे वाटते. 
असा वळणे घेत निसर्गातून गावचा रस्ता येतो. 

वैशाली वर्तक

रविवार, ९ ऑगस्ट, २०२०

चित्र काव्य ( जलधारा)

चित्र  काव्य
स्पर्धेसाठी
शीर्षक --जलधारा


घर कौलारु खेड्यातील
पहा शाकारले  किती  सुंदर 
वेगळेच  आकर्षण  तयाचे
भासे नयनी चित्र  मनोहर.

मेघांनी भरलेले  अंबर
कोसळती झर-झर धारा
चिंब भिजल्या वृक्ष  वेली
झाली हिरवीगार  वसुंधरा

ओधळता मोतीयांच्या सरी
मृदगंध  पसरला दरवळूनी
तृप्त  भिजल्या वेली अलवार
वृक्षांना गेल्या त्या बिलगुनी

 जलधारांना झेलत  नाचे रमणी
  झाले प्रसन्न  तियेचे तन-मन
  पसरवूनी अपुल्या  दोन्ही  करांना
  देते असे पावसास आलिंगन 

  अशा अल्हाददायी समयी
  आठव येते सखयाची मनी
  काहूर  जमे आठवणींचे
  धावत  यावे तयाने या क्षणी.

वैशाली वर्तक

आजची स्त्री खरचा सुरक्षिता आहे का

आजची स्त्री  खरच सुरक्षित व  स्वतंत्र  आहे
     आजची स्त्री  शिक्षीत झाली आहे .त्यामुळे तिला वैचारिक स्वातंत्र्य  प्राप्त झाले आहे. शिक्षणाने तिला वैचारिक मत प्राप्त झाली आहेत. .तसेच शिक्षणामुळे तिला नोकरी करुन घरास मदत रूप होता येते. आर्थिक  मदत कुटुंबास करु शकते. पण
हे सारे झाले तरी आपली संस्कृती  ही पुरुष  प्रधान आहे .त्यामुळे अजून ही स्त्री  पूर्ण  स्वतंत्र  नाही . सुशिक्षीत समाज झाला तरी टक्के किती ? अजून ही पुरुषांचे घरात चालते. जरी पुरुष पण आता सुधरला आहे तरी घरात पुरुषांचेच चालते .भले स्त्री  घरचे... अगदी सर्व  कामे ..व्यवहार  ...कुठे पैसे गुंतवायचे ?अशी आर्थिक  व्यवहार पहात असेल ...तिला त्यात स्वातंत्र्य  असेल .अगदी घरचे सर्व  कार्यक्रम  
ती बिनधास्त स्वतःच्या बळावर  करून घेत असेल , आणि जरी त्यात पुरुषाचा कार्यभाग वेळे अभावी कमी असेल .तरी  पण शेवटी पुरुषांचे महत्त्व  ध्यानी घेतले जाते.  महत्त्व  पुरुषांचेच असते. त्यांचे पुरुषत्व टिकूनच असते. 
आणि आजवर तू मुलगी आहे जपून हसणे ..बोलणे ही बंधने असतात व स्त्री  पण त्या वळणाच्या बाहेर येऊ शकत नाही. तिच्या वर झालेले संस्कार  तिलाच बाहेर निघू देत नाही. 
       तिला स्वातंत्र्य  आहे ती स्वतंत्र  आहे तरी मनाने मात्र  स्त्रीला तिची उणीव  तिला  जाणीव करुन दिली जातेच.  तसेच काही वेळा स्त्री च स्त्री ची शत्रू  पण असते .एका स्त्री ला दुस-या स्त्री चा उत्कर्ष पाहवत नाही. मग घराततून पण बंधन येऊ शकते. व तिच्या स्वतंत्रतेवर घाला घातला व  आणला जातो. 
        स्वतंत्र तेचा तर प्रश्न आहेच तसेच सुरक्षित पण नाही.  अजून समाजात घडत असलेले प्रकार पाहून सुरक्षित पणाला पण धोका आहेच. नाही तर निर्भया सारखे प्रसंग घडले असते का? निर्भया सारख्या अनेक नारी त्यांच्या प्राणाल्या मुकल्या आहेत. .
       तरी स्त्री  आता सुरक्षिततेचे शिक्षण घेऊन  स्वतःला प्रबळ बनवत आहे. एवढेच काय सीता रमण सारख्या एका स्त्री ने संरक्षण मंत्री चे पद भुषविले आहे तरी समाजाची प्रवृत्ती  अजून बदलली नाही . 
     खर पहाता आपल्या संस्कृती प्रमाणे स्त्री  ला देवीच्या रुपात पहावे ...जिथे स्त्रीची पूजा होते तेथे देवते चा वास असतो. देवता रहात असते. असे सांगणारी संस्कृती  असून  शिक्षणाचा प्रचार अजून कमी त्या मुळे पुरुषांच्या वा समाजाच्या विचारांना बदलण्यास वेळ लागणार .

.......वैशाली वर्तक.


सर सर पाऊस पडतोय रे

काव्य स्पंदन   समुह 02 राज्य स्तर
ओळ  काव्य लेखन स्पर्धा 

सर सर  पाऊस पडतोय रे
झर झर ओहळ वाहताती रे

नभातून बरसल्या जलधारा
मृदगंध पसरवे थंड वारा
ओधळल्या मोतियांच्या सरी रे
खळखळ ओहळ वाहताती रे          1

दाटले अंबर काळ्या मेघांनी
दामिनी चमके रुपेरी रेघांनी
झाकोळलेल्या नभी दडे सुर्य रे
खळखळ ओहळ वाहताती रे             2

जागोजागी भरे खाच्यातून पाणी
नाचत खेळू गात पाऊस गाणी
ओंजळ भरुन धारा फेकुया रे
खळखळ ओहळ वाहताती रे             3

रान माळ हिरवे गार चहुकडे
नृत्य वनी मयुराचे पाहु गडे
इंद्रधनुची  कमान नभात  रे
खळखळ ओहळ वाहताती रे            4

सर सर  पाऊस पडतोय रे
झर झर ओहळ वाहताती रे
      
                       ...........वैशाली वर्तक

आजची स्त्री खरच सुरक्षित व स्वतंत्र आहे का

आजची स्त्री  खरच सुरक्षित व  स्वतंत्र  आहे
     आजची स्त्री  शिक्षीत झाली आहे .त्यामुळे तिला वैचारिक स्वातंत्र्य  प्राप्त झाले आहे. शिक्षणाने तिला वैचारिक मत प्राप्त झाली आहेत. .तसेच शिक्षणामुळे तिला नोकरी करुन घरास मदत रूप होता येते. आर्थिक  मदत कुटुंबास करु शकते. पण
हे सारे झाले तरी आपली संस्कृती  ही पुरुष  प्रधान आहे .त्यामुळे अजून ही स्त्री  पूर्ण  स्वतंत्र  नाही . सुशिक्षीत समाज झाला तरी टक्के किती ? अजून ही पुरुषांचे घरात चालते. जरी पुरुष पण आता सुधरला आहे तरी घरात पुरुषांचेच चालते .भले स्त्री  घरचे... अगदी सर्व  कामे ..व्यवहार  ...कुठे पैसे गुंतवायचे ?अशी आर्थिक  व्यवहार पहात असेल ...तिला त्यात स्वातंत्र्य  असेल .अगदी घरचे सर्व  कार्यक्रम  
ती बिनधास्त स्वतःच्या बळावर  करून घेत असेल , आणि जरी त्यात पुरुषाचा कार्यभाग वेळे अभावी कमी असेल .तरी  पण शेवटी पुरुषांचे महत्त्व  ध्यानी घेतले जाते.  महत्त्व  पुरुषांचेच असते. त्यांचे पुरुषत्व टिकूनच असते. 
आणि आजवर तू मुलगी आहे जपून हसणे ..बोलणे ही बंधने असतात व स्त्री  पण त्या वळणाच्या बाहेर येऊ शकत नाही. तिच्या वर झालेले संस्कार  तिलाच बाहेर निघू देत नाही. 
       तिला स्वातंत्र्य  आहे ती स्वतंत्र  आहे तरी मनाने मात्र  स्त्रीला तिची उणीव  तिला  जाणीव करुन दिली जातेच.  तसेच काही वेळा स्त्री च स्त्री ची शत्रू  पण असते .एका स्त्री ला दुस-या स्त्री चा उत्कर्ष पाहवत नाही. मग घराततून पण बंधन येऊ शकते. व तिच्या स्वतंत्रतेवर घाला घातला व  आणला जातो. 
        स्वतंत्र तेचा तर प्रश्न आहेच तसेच सुरक्षित पण नाही.  अजून समाजात घडत असलेले प्रकार पाहून सुरक्षित पणाला पण धोका आहेच. नाही तर निर्भया सारखे प्रसंग घडले असते का? निर्भया सारख्या अनेक नारी त्यांच्या प्राणाल्या मुकल्या आहेत. .
       तरी स्त्री  आता सुरक्षिततेचे शिक्षण घेऊन  स्वतःला प्रबळ बनवत आहे. एवढेच काय सीता रमण सारख्या एका स्त्री ने संरक्षण मंत्री चे पद भुषविले आहे तरी समाजाची प्रवृत्ती  अजून बदलली नाही . 
     खर पहाता आपल्या संस्कृती प्रमाणे स्त्री  ला देवीच्या रुपात पहावे ...जिथे स्त्रीची पूजा होते तेथे देवते चा वास असतो. देवता रहात असते. असे सांगणारी संस्कृती  असून  शिक्षणाचा प्रचार अजून कमी त्या मुळे पुरुषांच्या वा समाजाच्या विचारांना बदलण्यास वेळ लागणार .

.......वैशाली वर्तक.


कष्टाचे चीज

कष्टाचे चीज      खरच त्यावेळी कापड गिरण्या जोरात चालायच्या.व नोक-या पण  मिळत होत्या.. जे कष्ट करण्यास तयार होते.त्यांना कष्ट करुन खरच शुन्या...